จัดทำข้อมูลโดย : สุมาลี สุขดานนท์ โครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งตะวันออกกับการก่อสร้างท่าเรือมาบตาพุด ความคิดริเริ่มในการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมบริเวณชายฝั่งตะวันออกเกิดขึ้น เมื่อมีการค้นพบก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยในปี 2516
การศึกษาความเป็นไปได้ในการก่อสร้างท่าเรือ และการออกแบบด้านวิศวกรรมของท่าเรือมาบตาพุดได้รับความร่วมมือและสนับสนุนค่าใช้จ่ายจากกองทุนความร่วมมือทางเศรษฐกิจโพ้นทะเลแห่งญี่ปุ่น หรือ JICA (Japan International Cooperation Agency)6 หลังจากคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบในการก่อสร้างท่าเรือและนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดในปี 25317 การก่อสร้างท่าเรือเริ่มดำเนินการในเดือนตุลาคม 25328 การพัฒนาท่าเรือ แบ่งออกเป็น 2 ระยะ คือ - การพัฒนาท่าเรือระยะที่ 1 (พ.ศ.2531-2535) ประกอบด้วย การถมทะเลเพื่อสร้างพื้นที่อุตสาหกรรมจำนวน 1,400 ไร่ และก่อสร้างท่าเทียบเรือสินค้าเหลว 2 ท่า และท่าเทียบเรือสินค้าทั่วไป 1 ท่า ก่อสร้างแล้วเสร็จในเดือนกุมภาพันธ์ 2535 และมีเรือเข้าเทียบท่าลำแรกเมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 25359 - การพัฒนาท่าเรือระยะที่ 2 (พ.ศ.2535-2542) ประกอบด้วย การก่อสร้างท่าเทียบเรือสินค้าเทกอง 1 ท่า10 ขุดลอกร่องน้ำและพื้นที่กลับเรือ และนำวัสดุที่ขุดได้ไปถมทะเลเพื่อเป็นพื้นที่ในการประกอบการอุตสาหกรรม 1,470 ไร่ ดำเนินการแล้วเสร็จในปี 2542 ต่อมาบริษัท บีแอลซีพี เพาเวอร์ จำกัด ได้เช่าพื้นที่ของท่าเรือในระยะที่ 2 จำนวน 602 ไร่ เพื่อก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินขนาด 1,400 เม็กกะวัตต์11 จักรวรรดิยะโฮร์เรืองอำนาจตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 16 จนถึงต้นศตวรรษที่ 18 แม้ว่าในช่วงปลายศตวรรษที่ 17 ถึงต้นศตวรรษที่ 18 จะเริ่มเสื่อมอำนาจลง เนื่องมาจากการรุกรานของชาวบูกิสจากสุลาเวสีและชาวมินังกาเบาจากสุมาตรา6 แต่ยะโฮร์ยังคงความเป็นศูนย์กลางการค้าพริกไทยดำและชาดำ โดยมีแหล่งเพาะปลูกในเกาะรีเยา การเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจทั้งสองอาศัยแรงงานจีนซึ่งเคลื่อนย้ายมาจากปีนัง7 ทำเลที่ตั้งของท่าเรือ ท่าเรือมาบตาพุดตั้งอยู่ที่ ละติจูดที่ 12 ํ 40' องศาเหนือ ลองกิจูด 101 ํ 10' องศาตะวันออก11 อยู่ในอ่าวมาบตาพุด อำเภอเมือง จังหวัดระยอง ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 220 กิโลเมตร การบริหารจัดการท่าเรือ การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (กนอ.) เป็นเจ้าของท่าเรือมาบตาพุด มีสำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุดเป็นผู้บริหารและจัดการท่าเรือ ต่อมาเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2546 การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยได้ว่าจ้าง บริษัท โกลบอล พอร์ท แมนเนจเมนท์ จำกัด ให้เป็นผู้ดำเนินงานในท่าเรือมาบตาพุด ได้แก่13 - จัดการระบบการจราจร - บำรุงรักษาร่องน้ำให้มีความลึกและกว้างตามที่การนิคม ฯ กำหนด รวมทั้งดูแลระบบสาธารณูปโภคในน้ำ เช่น ทุ่น หลักไฟนำร่อง ฯลฯ - บริหารจัดการระบบข้อมูลของท่าเรือ และบริหารสัญญาของท่าเทียบเรือ 6 แห่ง ได้แก่ ท่าเทียบเรือ TTT ท่าเทียบเรือ TPT ท่าเทียบเรือ GLOW ท่าเทียบเรือ NFC ท่าเทียบเรือ RBT และท่าเทียบเรือ MTT - บำรุงรักษาระบบสาธารณูปโภคบนฝั่ง เช่น ระบบบำบัด น้ำเสีย ถนน รางระบายน้ำ อาคารต่างๆ เป็นต้น สิ่งอำนวยความสะดวกในท่าเรือ ท่าเรือมาบตาพุดมีท่าเทียบเรือ 12 ท่า ทั้งหมดประกอบการโดยเอกชน แบ่งท่าเทียบเรือออกเป็น 2 แบบ คือ ท่าเทียบเรือสาธารณะและท่าเทียบเรือเฉพาะกิจ
ท่าเทียบเรือสาธารณะ ท่าเทียบเรือสาธารณะเป็นท่าเรือที่ให้บริการแก่ผู้ใช้ทั่วไป โดยการนิคม ฯ เป็นผู้ลงทุนก่อสร้างท่าเทียบเรือและสิ่งอำนวยความสะดวกพื้นฐาน เช่น โรงพักสินค้า พื้นที่หน้าท่า และอุปกรณ์หน้าท่า ท่าเทียบเรือสาธารณะมี 2 ท่า คือ ท่าเทียบเรือ TPT และท่าเทียบเรือ TTT14
- ท่าเทียบเรือ TPT
- ท่าเทียบเรือ TTT
ท่าเทียบเรือเฉพาะกิจ ท่าเทียบเรือเฉพาะกิจ เป็นท่าเรือที่ลงทุนและก่อสร้างโดยเอกชน สินค้าผ่านท่าต้องเป็นสินค้าของบริษัทผู้ประกอบการท่าเรือหรือบริษัทในเครือเท่านั้น19 ดังนี้ - ท่าเทียบเรือ NFC ท่าเทียบเรือ NFC มีความยาว 240 เมตร ความลึกหน้าท่า 11.9 เมตร สามารถรับเรือไม่เกิน 60,000 dwt20 ขนส่งปุ๋ยเคมี ของ บริษัท ปุ๋ยเอ็นเอฟซี จำกัด (มหาชน) ผู้บริหารและประกอบการท่าเทียบเรือ ซึ่งเดิมคือ บริษัท ปุ๋ยแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) แต่ในปี 2540 เกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ บริษัท ปุ๋ยแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) ประสบปัญหาในการดำเนินธุรกิจ ส่งผลให้ในปี 2547 มีการปรับโครงสร้างภายในองค์กร ปัจจุบันท่าเทียบเรือ NFC ประกอบการโดยกลุ่มบริษัทเอสซี21 - ท่าเทียบเรือ RBT
- ท่าเทียบเรือ SPRC บริษัท สตาร์ปิโตรเลียม รีไฟน์นิ่ง จำกัด เป็นเจ้าของและผู้ประกอบการท่าเทียบเรือ SPRC ประกอบด้วยท่าเทียบเรือย่อย 7 ท่า สำหรับขนถ่ายน้ำมันปิโตรเลียมและก๊าซ LPG โดยมีความยาวหน้าท่ารวม 1,045 เมตร และความลึกหน้าท่า 6-10.6 เมตร26 - ท่าเทียบเรือ PTTAR
- ท่าเทียบเรือ MTT ท่าเทียบเรือ MTT ก่อสร้างในปี 2538 แล้วเสร็จในปี 2541
- ท่าเทียบเรือ Glow ท่าเทียบเรือ Glow มีความยาว 225 เมตร ความลึกหน้าท่า 12.5 เมตร สามารถรับเรือขนาด 58,000 dwt ขนถ่ายถ่านหิน เพื่อนำมาให้ผลิตระแสไฟฟ้าของ บริษัท โกลว์ เอสพีพี 3 จำกัด ซึ่งเป็นผู้ประกอบการท่าเทียบเรือและผลิตกระแสไฟฟ้า เพื่อจำหน่ายไฟฟ้า ไอน้ำ และน้ำจืดแก่โรงงานอุตสาหกรรมในนิคมฯ และการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย33 - ท่าเทียบเรือ BLCP ท่าเทียบเรือ BLCP เป็นท่าเทียบเรือขนถ่ายถ่านหิน เพื่อนำมาให้ผลิตระแสไฟฟ้าของ บริษัท บีแอลซีพี เพาเวอร์ จำกัด
- ท่าเทียบเรือ PTT LNG บริษัท พีทีที แอลเอ็นจี จำกัด เป็นบริษัทในเครือของ ปตท. บริหารและประกอบการท่าเทียบเรือ เพื่อขนถ่ายและเก็บรักษาก๊าซ LNG เริ่มก่อสร้างท่าเทียบเรือในปี 2550
- ท่าเทียบเรือ PTT Tank บริษัท พีทีที แทงค์ เทอร์มินัล จำกัด เป็นบริษัทในเครือของ ปตท. บริหารและประกอบการท่าเทียบเรือ เพื่อขนถ่ายและเก็บรักษาปิโตรเลียมเหลว ปัจจุบันท่าเรืออยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้าง39 ท่าเทียบเรือมีความยาวหน้าท่ายาว 330 เมตร ความลึกหน้าท่า 12.5 เมตร สามารถรับเรือขนาด 60,000 dwt40 และถังเก็บรักษาปิโตรเลียมเหลว 10 ถัง41
- ท่าเทียบเรือ RTC บริษัท ระยองเทอร์มินัล จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ บริษัท Siam Cement Group Chemicals จำกัด42 เป็นผู้บริหารและประกอบการท่าเทียบเรือเพื่อขนถ่ายและเก็บรักษาผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม ปัจจุบันท่าเรืออยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้าง ท่าเทียบเรือมีความยาวหน้าท่ายาว 211 เมตร ความลึกหน้าท่า 12.6 เมตร สามารถรับเรือขนาด 50,000 dwt43 แผนพัฒนาท่าเรือในอนาคต ท่าเรือมาบตาพุดมีท่าเทียบเรือใหม่อยู่ในระหว่างการก่อสร้าง 3 ท่า คือ ท่าเทียบเรือ PTT LNG ซึ่งคาดว่าจะเปิดให้บริการปลายปี 2554 และท่าเทียบเรือ PTT Tank และท่าเทียบเรือ RTC อยู่ในระหว่างการดำเนินการก่อสร้างและการรับฟังความคิดเห็นเพื่อกำหนดแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ 1 งานบริการที่ปรึกษาเพื่อการศึกษาทบทวนแผนแม่บทการพัฒนาท่าเรือมาบตาพุด. ความคืบหน้า-วัตถุประสงค์ของรายงานความก้าวหน้าครั้งที่ 1. [สายตรง]. งาน แหล่งที่มา : http://122.155.17.131/~maptaphut/progress3.html [9 สิงหาคม 2554]. 2งานบริการที่ปรึกษาเพื่อการศึกษาทบทวนแผนแม่บทการพัฒนาท่าเรือมาบตาพุด. หน้าหลัก. [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://122.155.17.131/~maptaphut/index.html [9 สิงหาคม 2554]. 3การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย ความเป็นมา. [สายตรง] แหล่งที่มา: http://www.oic.go.th [16 สิงหาคม 2554]. 4สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. ค้นหามติ ครม./ค้นหามติ ครม.รายเรื่อง (ข้อมูลปี 2500-ปัจจุบัน)/เรื่อง การพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออก มติวันที่ 25 พฤศจิกายน 2523 [สายตรง]. แหล่งที่มา: http://www.cabinet.soc.go.th [17 สิงหาคม 2554]. 5สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 5 พ.ศ.2525 - 2529 ส่วนที่สี่ การพัฒนาพื้นที่เฉพาะและการพัฒนาเมือง - บทที่ 2 การพัฒนาพื้นที่สามจังหวัดชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก, หน้า 124. [สายตรง] แหล่งที่มา: http://www.nesdb.go.th [8 สิงหาคม 2554]. 6สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. ราชกิจจานุเบกษา/ประกาศ-ค้นหาราชกิจจานุเบกษา/ค้นหาราชกิจจานุเบกษา/ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 100 ตอนที่ 169 ฉบับพิเศษ หน้า 26-27, 21 สิงหาคม 2526. [สายตรง] แหล่งที่มา: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/RKJ/announce/search.jsp [17 สิงหาคม 2554]. 7สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. ค้นหามติ ครม. รายเรื่อง (ข้อมูลปี 2500-ปัจจุบัน)/เรื่อง มติคณะกรรมการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออกครั้งที่ กพอ.1/2531 มติวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2531 [สายตรง]. แหล่งที่มา: http://www.cabinet.soc.go.th [17 สิงหาคม 2554]. 8สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย. ความเป็นมา. [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.maptaphutport.com/index.php [7 กรกฎาคม 2552]. 9บริการที่ปรึกษาเพื่อการศึกษาทบทวนแผนแม่บทการพัฒนาท่าเรือมาบตาพุด. หน้าหลัก. [สายตรง]. 10สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. ค้นหามติ ครม. รายเรื่อง (ข้อมูลปี 2500-ปัจจุบัน)/เรื่อง โครงการก่อสร้างท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุดระยะ 2 มติวันที่ 29 ธันวาคม 2535 [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.cabinet.soc.go.th [9 สิงหาคม 2554].) 11งานบริการที่ปรึกษาเพื่อการศึกษาทบทวนแผนแม่บทการพัฒนาท่าเรือมาบตาพุด. หน้าหลัก. [สายตรง]. 12Gulf Agency Company. Fairplay Port Guide 1999-2000, Volume 3 Port Information, (United Kingdom), p.3752. 13บริษัท โกลบอล พอร์ท แมนเนจเมนท์ จำกัด. History. [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.gpm.co.th [9 สิงหาคม 2554]. 14สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. (กรุงเทพมหานคร: สถาบันการขนส่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2552), หน้า 443. 15เรื่องเดียวกัน, หน้า 100. 16บริษัท ไทยพรอสเพอริตี้ เทอร์มินัล จำกัด. เกี่ยวกับเรา. [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.tptport.com/mtp/th/mtp.html [9 สิงหาคม 2554]. 17สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 443-444. 18เรื่องเดียวกัน, หน้า 308. 19เรื่องเดียวกัน, หน้า 298. 20สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ. [สายตรง]. แหล่งที่มา: http://www.maptaphutport.com [10 สิงหาคม 2554]. 21สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย หน้า 310-311. 22บริษัท ท่าเรือระยอง จำกัด. Home. [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.portrbt.com/index.htm [10 สิงหาคม 2554]. 23สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ. [สายตรง]. 24ประชาชาติธุรกิจ. ศึกชิงท่าเรือระยอง "ชำนิ" VS "ณัฐภพ" สุดท้ายใครฮุบชิ้นปลา. [สายตรง]. แหล่งที่มา: http://www.marinerthai.com/webboard/show.php?Category=news&No=2456 [7 กรกฎาคม 2552]. 25สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 312-313. 26สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ[สายตรง]. 27สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 314-315. 28บริษัท ปตท. อะโรเมติกส์และการกลั่น จำกัด (มหาชน). ประวัติความเป็นมา [สายตรง]. แหล่งที่มา: http://www.pttar.com/company.asp?smenuid=2&shmenuid=&nlevel=1 [15 สิงหาคม 2554]. 29สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 30สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 320. 31สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 32สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 321. 33สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 34สุมาลี สุขดานนท์. การศึกษาประเมินสถานภาพการใช้ท่าเรือไทย. หน้า 324-325. 35สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 36บริษัท พีทีที แอลเอ็นจี จำกัด. Home [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.pttlng.com/en/Default.aspx [15 สิงหาคม 2554]. 37สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 38บริษัท พีทีที แอลเอ็นจี จำกัด. Map Ta Phut LPG Terminal-Project Composition [สายตรง]. แหล่งที่มา : http://www.pttlng.com/en/pj_composition.aspx [15 สิงหาคม 2554]. 39บริษัท พีทีที แอลเอ็นจี จำกัด. Home [สายตรง]. 40สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. 41บริษัท พีทีที แทงค์ เทอร์มินัล จำกัด. เอกสารประกอบเวทีรับฟังความคิดเห็นเพื่อกำหนดแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ โครงการพัฒนาท่าเทียบเรือและคลังสินค้าเหลว ในจังหวัดระยอง ของ บริษัท พีทีที แทงค์ เทอร์มินัล จำกัด-รายละเอียดโครงการ. [สายตรง] แหล่งที่มา: http://www.greener.co.th/news-attach/file/100428-230821-f.pdf [15 สิงหาคม 2554]. 42บริษัทปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) . ธุรกิจเอสซีจี/เอสซีจีเคมีคอลส์ [สายตรง] แหล่งที่มา: http://www.siamcement.com/th/02business_overview [17 สิงหาคม 2554]. 43สำนักงานท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุด. ผู้ประกอบการ-ท่าเรือเฉพาะกิจ [สายตรง]. |
|